Certificeringsplicht voor flexbedrijven: wat betekent het voor jou?

Slechte arbeidsomstandigheden kunnen betrekking hebben op het overtreden van arbeidswetgeving met gezondheids- en veiligheidsrisico’s voor werknemers. Maar er kan ook sprake zijn van erbarmelijke woonomstandigheden, onderbetalen of gebrek aan verplichte opleiding. De ministerraad heeft recent ingestemd met het wetsvoorstel verplichte certificering. Het doel van de wet is dat alle uitleners van arbeidskrachten (flexbedrijven) al hun werknemers onder goede werk- en woonomstandigheden laten werken. Daarvoor moeten zij gaan voldoen aan een certificeringsplicht. Hiermee wordt de kwetsbare positie van arbeidsmigranten verbeterd en het speelveld voor alle flexbedrijven gelijkgetrokken. Maar wat betekent dat in de praktijk voor flexbedrijven en aanbestedingen in het bijzonder?

Wat houdt het wetsvoorstel verplichte certificering in?

Alle flexbedrijven zullen per 1 januari 2025 (richtdatum) wettelijk verplicht worden om gecertificeerd te zijn. Deze nieuwe certificering kan je zien als een totaalpakket van al bestaande, maar vrijwillige, certificeringen. Het verwachte nieuwe normenkader zal grotendeels aansluiten bij het bestaande SNA-normenkader (NEN-4400-1 en NEN-4400-2) en wordt uitgebreid met een waarborgsom, VOG en elementen van andere certificeringen zoals SNF (huisvesting), VCU (veiligheid) en PayOK (beloning en arbeidsvoorwaarden).

Wie heeft het nieuwe certificaat nodig?

De certificeringsplicht geldt voor alle flexbedrijven:
🔹 Uitzenders
🔹 Payrollers
🔹 Detacheerders
🔹 Doorleners
🔹 Schijnconstructies, zoals zzp onder leiding en toezicht van de klant

Minister van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) maakt met haar wetsvoorstel zowel flexbedrijven als inleners verantwoordelijk voor naleving van de nieuwe wet. Inleners mogen alleen nog arbeidskrachten inlenen bij gecertificeerde flexbedrijven en beide partijen kunnen beboet worden als dit niet het geval is!

Wat is de impact van de wet verplichte certificering?

Door middel van wettelijk verplichte certificering gaat de overheid meer invloed uitoefenen op de arbeidsmarkt. Op deze manier bepaalt de overheid de norm van de kwaliteit van de arbeidsomstandigheden in Nederland en kunnen zij deze beter handhaven. Zo willen zij de situatie op de arbeidsmarkt verbeteren en kunnen malafide uitzendbureaus sneller aangepakt worden.

Een belangrijke impact voor de flexbedrijven zelf is de waarborgsom. Eén van de eisen voor certificering is namelijk een waarborgsom van 100.000 euro via een bankgarantie. Voor starters wordt die 50.000 euro. Er zal overgangsrecht komen, maar uiteindelijk krijgen alle flexbedrijven hiermee te maken. Dat zal impact gaan hebben op hun cashflow. Gevreesd wordt dat deze toetredingsdrempel starters gaat tegenhouden.

Verwachte planning

Het wetsvoorstel wordt voor advies aan de Raad van State gezonden. Daarna zal het wetsvoorstel in het voorjaar van 2023 naar de Tweede Kamer gaan, waarna in 2024 alle uitzendbureaus een certificaat moeten aanvragen.

Voor het uitgeven van certificaten wordt komend jaar een nieuwe organisatie opgericht die in de zomer van 2024 operationeel moet zijn. Om te zorgen dat flexbedrijven zo vroeg mogelijk een certificaat aanvragen, worden ze via een ingroeimodel gestimuleerd om voor 1 augustus 2024 een certificaat aan te vragen.

De Arbeidsinspectie gaat handhaven vanaf het moment dat flexbedrijven in staat zijn gesteld om een certificaat te krijgen. Dat zal, afhankelijk van de parlementaire behandeling en de uitvoering, op 1 januari 2025 zijn. Vanaf dat moment zullen uitzendbureaus die zonder certificaten arbeidskrachten (waaronder arbeidsmigranten) beschikbaar stellen, beboet worden.

Risicoloos?

Let op, wij zien hier een risico: er moeten tijdig voldoende inspecteurs actief zijn. Met de krapte op de arbeidsmarkt zou dit een probleem kunnen vormen, waardoor het aanvragen van een certificaat langer zal duren dan gewenst. De Rijksoverheid geeft aan dat de Arbeidsinspectie de wet gaat handhaven vanaf het moment dat flexbedrijven in staat zijn gesteld om een certificaat te krijgen. Het is dus te hopen dat de theorie en praktijk in dezen goed op elkaar aansluiten, en de activiteiten van flexbedrijven die nog wachten op hun certificaat niet ter discussie komen te staan.

Wat betekent dit voor aanbestedingen?

Als inkopende partij

🔹 Is dit een onderwerp dat belangrijk is voor jullie organisatie? Neem het dan mee wanneer je een marktconsultatie uitzet. Op deze manier kan je toetsen hoe inschrijvende partijen naar de wijziging kijken, hoe zij hiermee omgaan, welke kansen ze zien en of ze zich op dit punt onderscheiden van concurrenten.

🔹 Wij raden aan het nieuwe certificaat als eis op te nemen in het Programma van Eisen. Op die manier ben je er zeker van dat je voldoet aan de verplichting om arbeidskrachten in te lenen via een flexbedrijf dat voldoet aan de wet- en regelgeving en sluit je boetes van de Arbeidsinspectie uit.

🔹 Het certificaat, de kwaliteitsnormen die inschrijvers hanteren en hoe zij deze borgen kunnen interessante onderwerpen zijn om uit te vragen in een gunningscriterium. Op deze manier kan je toetsen of de visie op omgang met arbeidskrachten van aanbestedende dienst en inschrijvers overeenkomt.

🔹 Het certificaat zal waarschijnlijk periodiek vernieuwd moeten worden. Daarmee wordt het voor de contractmanager belangrijk om te toetsen of het flexbedrijf opnieuw gecertificeerd wordt, zolang de raamovereenkomst loopt.

Als inschrijvende partij

🔹 Als flexbedrijf mag je alleen arbeidskrachten ter beschikking stellen als je gecertificeerd bent. Wanneer dit als eis toegevoegd wordt aan het Programma van Eisen, zou dat geen problemen op moeten leveren.

🔹 Als het certificaat als bewijsstuk aangeleverd moet worden, moeten inschrijvende partijen in staat zijn om dit te delen met de aanbestedende dienst.

🔹 Met de komst van de wet verplichte certificering verwachten wij dat hier in gunningscriteria aandacht aan geschonken gaat worden. Flexbedrijven zullen dan wellicht hun bestaande propositie uit moeten breiden of een nieuwe propositie op moeten stellen om succesvol op de nieuwe invalshoek te reageren.

Kom jij als aanbestedende dienst voor nieuwe uitdagingen te staan? Wij kunnen je helpen bij het uitzetten van een marktconsultatie of je adviseren over het inkooptraject. Heb je als inschrijver vragen? Wij kunnen je helpen met het opstellen van een nieuwe propositie of met de totstandbrenging van een inschrijving. Neem contact met ons op! Roger helpt je graag verder.